W Bronocicach, wsi położonej 3 km od Działoszyc, dokonano jednego z
najważniejszych odkryć archeologicznych związanych z okresem neolitu.
Jest to średniej wielkości waza.
Kształt naczynia i technologia jego wykonania odpowiadają charakterystyce ceramiki pochodzącej sprzed 3500 lat przed Chrystusem. Górna część wazy jest obwiedziona ornamentem tworzącym narrację złożoną z sekwencji kilku symboli. Datowanie względne wazy z Bronocic zostało zweryfikowane oznaczeniem wieku, wykonanym przez Laboratorium Radiowęgla w Groningen. Posłużyły do tego kości zwierzęce z dna jamy, znalezione wraz z opisywanym zabytkiem. Bezwzględne datowanie zabytku ma duże znaczenie, świadczy bowiem, że rysunki z bronocickiej wazy są najstarszym jednoznacznym dowodem na używanie wozu odkrytym dotąd na obszarach Starego Świata - od wybrzeży atlantyckich po Azję Centralną.
Kształt naczynia i technologia jego wykonania odpowiadają charakterystyce ceramiki pochodzącej sprzed 3500 lat przed Chrystusem. Górna część wazy jest obwiedziona ornamentem tworzącym narrację złożoną z sekwencji kilku symboli. Datowanie względne wazy z Bronocic zostało zweryfikowane oznaczeniem wieku, wykonanym przez Laboratorium Radiowęgla w Groningen. Posłużyły do tego kości zwierzęce z dna jamy, znalezione wraz z opisywanym zabytkiem. Bezwzględne datowanie zabytku ma duże znaczenie, świadczy bowiem, że rysunki z bronocickiej wazy są najstarszym jednoznacznym dowodem na używanie wozu odkrytym dotąd na obszarach Starego Świata - od wybrzeży atlantyckich po Azję Centralną.
Najważniejszym składnikiem ornamentu z Bronocic są rysunki wozu. Jest to
pojazd czterokołowy, przedstawiony w rzucie poziomym. Na podeście wozu -
pomiędzy osiami - znajduje się rysunek koła o nieznanej
symbolice.
Wóz wyposażony jest w dyszel z rozdwojeniem (na jednym rysunku z potrójnym zakończeniem). Świadczy to o zaprzęganiu pary zwierząt. Wśród szczątków kostnych znalezionych w Bronocicach znajdują się poroża wołów z charakterystycznymi starciami, powstałymi przypuszczalnie od wiązadeł uprzęży.
Ornamenty na wazie wyprzedzają piktogramy uważane dotąd za najstarsze wskazówki stosowania trakcji kołowej. Od tych ostatnich nieco wcześniejszy jest kredowy model koła wozu odkryty w 1974 r. w Syrii. Przedmiot ten, uznany za najstarszy dowód stosowania transportu kołowego na Bliskim Wschodzie, datowano 3340-2890 przed Chrystusem. Wozy z Bronocic są od tego zabytku wcześniejsze.
Wóz wyposażony jest w dyszel z rozdwojeniem (na jednym rysunku z potrójnym zakończeniem). Świadczy to o zaprzęganiu pary zwierząt. Wśród szczątków kostnych znalezionych w Bronocicach znajdują się poroża wołów z charakterystycznymi starciami, powstałymi przypuszczalnie od wiązadeł uprzęży.
Ornamenty na wazie wyprzedzają piktogramy uważane dotąd za najstarsze wskazówki stosowania trakcji kołowej. Od tych ostatnich nieco wcześniejszy jest kredowy model koła wozu odkryty w 1974 r. w Syrii. Przedmiot ten, uznany za najstarszy dowód stosowania transportu kołowego na Bliskim Wschodzie, datowano 3340-2890 przed Chrystusem. Wozy z Bronocic są od tego zabytku wcześniejsze.
Wymienione fakty nie muszą podważać przekonania o bliskowschodniej genezie wielkiego wynalazku, jakim jest koło. Jest prawdopodobne, że transport kołowy zaczął być stosowany niezależnie w różnych częściach Starego Świata. W każdym jednak razie wiek zabytku z Bronocic świadczy, iż "dystans technologiczny" pomiędzy przednioazjatyckimi centrami kulturowymi i neolityczną Europą środkową nie był tak wielki, jak się na ogół sądzi. Całość narracji z naczynia bronocickiego dowodzi stosowania trakcji kołowej w czasach kultury pucharów lejkowatych. Co oznacza, iż w obrębie ówczesnych skupisk osadniczych funkcjonowała sieć drożna, przystosowana do transportu kołowego.
Obecnie w miejscu wykopalisk znajduje się pomnik poświęcony temu wydarzeniu, natomiast wazę można obejrzeć w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.
Położenie: Bronocice, gm. Działoszyce, pow. pińczowski, woj. świętokrzyskie
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz