Dom Długosza w Wiślicy

Dom Długosza w Wiślicy jest piętrowym, późnogotyckim ceglanym budynkiem, rozplanowanym na rzucie wydłużonego prostokąta o obszernej sieni na przestrzał. Dom został zbudowany w 1460 r., z przeznaczeniem dla wikariuszy i kanoników kolegiaty przy ulicy Krakowskiej. 

W sieni, korytarzu i pokojach zachowały się belkowane stropy z resztkami polichromii. Na piętrze mieści się sala-refektarz, dawna jadalnia księży. W północno-zachodniej części budynku odkryto unikatową gotycką polichromię z końca XV wieku, przedstawiającą Zmartwychwstałego Chrystusa oraz kobiety z krzyżem. W środku znajduje się postać klęczącego mężczyzny (prawdopodobnie Jana Długosza) otoczonego aureolą z gotyckim napisem „Boże, zmiłuj się nad nami”. Ceglane szczyty Domu Długosza mają ostrołukowe wnęki, w których umieszczono kamienne tarcze z herbem Długosza – Wieniawa. 

Takie świeckie budowle w gotyckim stylu, to dzisiaj w Polsce wielka rzadkość. Czy w tym domu mogły powstać słynne Roczniki  czyli Kroniki Sławnego Królestwa Polskiego Jana Długosza? Okazuje się, że mogły. Długosz bywał tu często pilnując swoich dóbr, na górnym piętrze odbywały się lekcje, których udzielał młodym książętom, podobno nie szczędząc przy tym rózgi, jednak początek prac nad Rocznikami wiąże się z Krakowem. Fakt, że w ogóle powstały należy zawdzięczać przypadkowi.

Pewnego razu na Wawelu Długosz przyglądał się chorągwiom krzyżackim spod Grunwaldu. Jednak zaledwie 20 lat od zakończenia bitwy nikt nie zdołał mu powiedzieć do jakich formacji należały. Gdy więc na koronację Kazimierza Jagiellończyka przybyło krzyżackie poselstwo, skorzystał z okazji i zapytał o te chorągwie.

Następnie kazał je dokładnie narysować i opisać i tak powstało pierwsze dzieło historyczne Długosza. Potem dopiero namówiony przez swojego protektora biskupa Oleśnickiego usiadł do pisania Roczników czyli Kronik sławnego Królestwa Polskiego. Historii wtedy nie uczono, ale jej znajomość miała służyć m.in. do rozwiązywania sporów granicznych z Krzyżakami. Spisanie dziejów Polski do 1480 roku zajęło Długoszowi 25 lat.

Położenie: Wiślica, gm. Wiślica, pow. buski, woj. świętokrzyskie