Kościół Wniebowzięcia NMP w Kazimierzy Małej

Pierwsze wzmianki o parafii to XI wiek, obecny kościół - to druga połowa XX wieku.

XVI-wieczny falsyfikat pierwszego dokumentu fundacyjnego (opartego być może o wcześniejszy przekaz ustny) zawiera informacje o erygowaniu parafii w 1063 r., ostatecznie jednak rok 1326 przyjmuje się jako pierwszą wzmiankę o istnieniu parafii. Pierwotny kościół – drewniany, zamieniony na zbór kalwiński w 1551 r., po kilku latach został zwrócony katolikom. 

W 1698 r. ks. Jerzy Mokrski, miejscowy proboszcz zbudował dwukondygnacyjny kościół drewniany, zastąpiony nowym w latach 1839-1840, także drewnianym, konstrukcji zrębowej. Obecny, murowany z kamienia pińczowskiego, wzniesiony staraniem ks. Wincentego Bętkowskiego w latach 1958-1973, został konsekrowany w 1982 r. przez bpa Stanisława Szymeckiego.

 Plany nowego kościoła w Kazimierzy Małej sięgały czasów I wojny światowej, ale ostatecznie budowa ruszyła w 1958 r. i trwała do 1973 r. Kilkakrotnie ją przerywano, ale wielki zapał ks. Bętkowskiego i jego parafian sprawił, że kościół zbudowano, stary przenosząc do nowo utworzonej parafii Topola. Pozostało z niego kilka pamiątek, zachowanych w obecnym kościele.

Jest to ołtarz główny (ok. 1700 r.), rozsuwany, ze sceną Wniebowzięcia, i obraz Matki Bożej Częstochowskiej z I poł. XVII w., otoczony szczególna czcią. Całość wieńczy obraz św. Wojciecha (ok. 1700 r.). W prezbiterium jest obraz św. Józefa (XVIII w.), a na ścianie tęczowej prezbiterium – krucyfiks barokowy z końca XVIII w. Do ciekawszych zabytków zaliczana jest drewniana chrzcielnica w kształcie kielicha i organy firmy Rygier.

Kościół posiada współczesne witraże, oryginalne stacje Drogi Krzyżowej w formie fresków, wykonane przez Stanisława i Barbarę Szmuc z Krakowa oraz – utrzymane w tej samej tonacji – Sceny Ostatniej Wieczerzy i Zmartwychwstania w prezbiterium.

W parafii jest żywa pamięć o rodaku, ks. dr. Tadeuszu Jachimowskim ps. „Badwin”. Urodzony w 1892 r. w Kazimierzy Małej, zamordowany przez Niemców 6 sierpnia 1944 r. w Warszawie. W latach 1942-1944 naczelny kapelan AK. W kościele znajduje się tablica pamiątkowa.

Położenie: Kazimierza Mała, gm. Kazimierza Wielka, pow. kazimierski, woj. świętokrzyskie

Kurhan na Wieszczonce w Jakuszowicach

Pierwszego odkrycia dokonał jesienią 1911 roku mieszkaniec Jakuszowic Andrzej Radziszewski podczas wydobywania piasku ze wzgórza nad Nidzicą. 

 Na głębokości około 6 metrów natrafił na grób mężczyzny pochowanego wraz z koniem i bogatymi darami, jak miecz ze złotymi okuciami pochwy i rękojeści, złote okucie łuku czy zdobione złotem i srebrem oraz kamieniami szlachetnymi elementy stroju czy uprzęży końskiej. Znajdują się one obecnie w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.

Naukowcy ustalili, że znaleziony w Jakuszowicach grób pochodzi z początku V wieku, a przedmioty związane są z kulturą Hunów, którzy najeżdżali wówczas Europę. Pochowany w nim mógł zostać wódz grupy plemiennej, będącej pod ich wpływem. W pobliżu tego grobu nazywanego huńskim lub książęcym archeolodzy pod koniec ubiegłego wieku odkryli osadę ludności kultury przeworskiej, zamieszkałą tam do V wieku, a także z wcześniejszych kultur. Znaleziono m.in. liczne elementy uzbrojenia, monety rzymskie, fragmenty naczyń, także szklanych i ozdoby.

Kurhan ma około 2,5 m wysokości i blisko 80 m obwodu, od pół wieku stoi na nim wieża triangulacyjna. Jest dobrze widoczny nie tylko z drogi przez wieś, ale i z Kazimierzy Wielkiej.

 Położenie: Jakuszowice, gm. Kazimierza Wielka, pow. kazimierski, woj. świętokrzyskie