Kościół pw. Św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu

Powstanie pierwszego kościoła i miejscowości historycy wiążą z osobą palatyna króla Bolesława Krzywoustego – Skarbimira z rodu Awdańców.

Ufundował on kościół kolegiacki, przystosowany do zadań obronnych w 1234 r. W XV w. na zrębach romańskich prezbiterium i dwóch wież powstała nowa gotycka świątynia pw. św. Jana Chrzciciela.

 

 Kościół przez wieki był kilkakrotnie przebudowywany i restaurowany w I poł. XVII w., II poł. XIX w., w latach 1949-1952 oraz na przełomie latach 80.i 90-tych.

Świątynia orientowana, wzniesiona z kamienia ciosanego, o układzie bazylikowym, posiada trzy nawy. Od strony północnej i południowej – dwie wieże czworoboczne, czterokondygnacyjne z neogotyckimi hełmami. Przy nawie północnej i głównej od zachodu - kruchty. 

Prezbiterium wielobocznie zamknięte niższe od nawy głównej ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Ołtarz główny (1908 r.) wzorowany na pierwotnym z 1626 r. spalonym w pożarze, zawiera obraz Zwiastowanie z 1909 r. Aleksandra Mroczkowskiego. Nawę  główną od prezbiterium dzieli tęcza z końca XVII w. 

Na pokrytej dekoracją rośliną belce tęczowej - dwustronny krzyż z aniołkami oraz posągi Matki Bożej Bolesnej i św. Jana. Wnętrze kościoła zdobi osiem ołtarzy bocznych w stylu barokowym i rokoko. Kolejno są to datowane na XVIII w.: Matki Bożej z Dzieciątkiem z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem w Sukience z końca XVIII w., św. Anny, św. Grzegorza, Chrztu Pańskiego, Ukrzyżowania, ołtarz rokokowy w kaplicy z obrazem Matki Bożej, późnobarokowy z obrazem  św. Barbary z 1918 r. ,ołtarz serca Pana Jezusa z poł. XVIII w.  

Do zabytkowych elementów należą także: ambona z I poł. XVIII w. Chrzcielnica marmurowa, barokowa z drewnianą pokrywą z początku wieku XVIII z rzeźbą św. Jana Chrzciciela, epitafia, neogotycki konfesjonał, Dużą wartość zabytkową przedstawiają stalle barokowe z I poł. XVII w., bogato zdobione odrestaurowane w ostatnim czasie. 

Dawniej zasiadali w nich kanonicy kapituły kolegiackiej. Na początku stall – renesansowa ławka przełożonego kolegiaty wykonana w 1592 r. przez Bartłomieja Wachowskiego. Warto zobaczyć również słynny obraz „Pokłon Trzech Króli” (I poł XVII w.), autorstwo dzieła przypisuje się mistrzowi Jacobowi Jordaensowi.

Położenie: Skalbmierz, gm. Skalbmierz, pow. kazimierski, woj. świętokrzyskie