Dwór w Nadzowie

Czas budowy dworu w miejscowości Nadzów  określa się na rok 1818, z licznymi przebudowami i rozbudowami w 1825 roku i w II połowie XIX wieku, za czasów panowania na tym terenie rodu Wielogłowskich (budowę przypisuje się Wincentemu Wielogłowskiemu). Przed tym czasem istniał w Nadzowie jedynie folwark z oficyną.

Projekt budynku wykonał architekt Sebastian Sierakowski. Przy budowie dworu, między 1818, a 1825 rokiem – wykorzystano z pomysłu projektodawcy jedynie gabaryty. Parterowy prostokąt o bokach w stosunku 5:2 i ogólne rozplanowanie wnętrz w dwóch traktach z trzema sieniami (płd., wsch. i zach.), co potwierdza rzut z 1846 roku. Przypuszczalnie w 1846 roku wzniesiono dwie oficyny ceglane – po bokach podjazdu przed południową elewacją dworu. 

W 1846 roku sporządzono rzuty i ogólny opis obiektu. Dwór był pokryty gontem, wnętrza parteru ze stropami belkowymi i sufitami oraz heblowanymi podłogami. Skromne wyposażenia miały oficyny – wschodnia ze stajniami, wozownią i mieszkaniem oraz druga, zachodnia z kuchnią i oranżerią. W skład zespołu dworskiego wchodziły także zabudowania gospodarcze z folwarkiem usytuowane za oficyną wschodnią. 

Zasadnicze przeobrażenia architektoniczne rezydencji musiały więc nastąpić w II poł. XIX wieku. W 1875 roku Feliks Wielogłowski sprzedał majątek, zapewne podupadły (główne budynki wymagały przypuszczalnie generalnego remontu), Izydorowi Bocheńskiemu. Zapewne pod koniec XIX wieku przebudowano centralną część budynku z wykonaniem dekoracji sztukatorskiej na licu ścian zewnętrznych i malowideł ściennych w kilku pomieszczeniach. 

Powstanie ryzalitów z portykami pośrodku dłuższych elewacji, wzbogacenie niektórych wnętrz i ścian zewnętrznych. Nowym wystrojem oraz całkowite przekształcenie dużego przedpokoju w kolisty salon z czterema wnękami zasadniczo zmieniło dotychczasowy wygląd dworu. Nieznany autor przy opracowaniu nowej koncepcji architektonicznej mógł się inspirować gotowymi wzornikami m.in. z Pławowic. Malowidła stwarzające iluzję sztukaterii wykonane w górnych partiach nowego salonu oraz dużej sali i jadalni miały charakter klasycyzujący. 

W tym samym czasie, na życzenie Bocheńskich w jednym pomieszczeniu urządzono kaplicę, w ważniejszych pomieszczeniach wykonano ozdobne posadzki i wymieniono całą stolarkę okienną i drzwiową. Po 1945 roku dwór upaństwowiono (odebrano Bocheńskim) i przeznaczono na szkołę wiejską.

 Obecny stan dworu jest zły: okna zabite są płytami, stropy prowizorycznie podparte, ściany odrapane. Park dworski jest zdewastowany, układ parku nieczytelny, zachowane luźne grupy starych drzew.

Położenie: Nadzów, gm. Pałecznica, pow. proszowicki, woj. małopolskie